Vijf elementen acupunctuur
De traditionele Chinese wereldbeschouwing verdeelt de wereld in vijf elementen. Al het bestaande is wat betreft zijn aard te vergelijken met een van deze elementen. De elementen zijn: aarde, water, metaal, vuur en hout. Hout zou pas later aan de overige vier elementen zijn toegevoegd.
De macrokosmos, waarvan de mens als microkosmos een integraal onderdeel is, wordt beschouwd als de resultante van de kracht van deze vijf elementen. Men tracht de samenhang der elementen als volgt weer te geven: als hout verbrandt is er vuur, als het vuur gedoofd is, blijft er as over, dit is aarde.
Aarde
In de aarde worden metalen gevormd. Gesmolten metalen lijken op water en water is nodig voor de groei van bomen. Daarmee is de cyclus met het hout gesloten. Voor westerlingen is deze redenering nauwelijks acceptabel. Er wordt dan ook op gewezen, dat men deze elementen niet moet zien als zuiver fysisch van karakter, maar meer als archetypen zoals Jung die beschrijft.
Energetische eigenschappen
De vijf elementen beïnvloeden elkaar. Elk element heeft zijn eigen speciale energetische eigenschappen. Hout bijvoorbeeld is het element van de lente, maar ook van de wind. De galblaas (yang) en de lever (yin) komen in de elementencyclus overeen met hout. Zo kunnen alle vijf elementen in verband worden gebracht met smaaksoorten, seizoenen, zintuigen, kleuren, emoties, mogelijkheden tot geluk, enzovoort.
De vijf elementen van acupunctuur in een kring
Ook de andere yin- en yang-organen vinden hun symbolen in de verschillende elementen. De meest duidelijke voorstelling krijgt men wanneer de vijf elementen in een kring worden geplaatst. De in de grote cirkel met elkaar kloksgewijs verbonden elementen vormen de gezondmakende cirkel, de sjeng-cyclus. De met gebroken lijnen verbonden elementen breken elkaar af en veroorzaken ziekte (ko-cyclus).
In plaats van de elementen kan men bepaalde organen invullen. In de praktijk betekent dit, dat wanneer de lever (hout) wordt geactiveerd, het hart (vuur) ook automatisch wordt gestimuleerd (via de sjeng-cyclus). De milt zal door een dergelijke behandeling worden gesedeerd (zie gebroken lijnen). Hoewel de relaties tussen de verschillende organen ons ongebruikelijk lijken, blijkt dat deze regels voor de acupunctuur van wezenlijk belang zijn.
