(Bron: Geneeswijzen in Nederland,
Paul van Dijk, arts)
De hindoeïstische leer is gebaseerd op de veda’s. Deze heilige boeken worden gedateerdop ongeveer tweeduizend jaar voor Christus. Er zijn vier veda’s waarvan er één, de Atharva Veda, uitvoerig ingaat op de anatomie, de geneeskundige principes en het geneeskundighandelen. Omstreeks de zevende eeuw voor Christus zijn het de geneeskundigen Atreya en Sushruta die de ayurveda uitwerkten in twee belangrijke werken (deCharaka Samhita en de Sushruta Samhita) tot het huidige geneeskundige systeem.
Laatstgenoemde zou zich als chirurg aan de universiteit van Benares in het bijzonder hebben bezig gehouden met het schrijven van de passages over chirurgie.Later was het de geleerde Vagbhata, die een compendium samenstelde over de ayurvedischegeneeskunde. In dit werk is de kennis van Atreya en Sushruta samengebracht. De zoon van Vagbhata heeft de ayurveda vervolgens in dichtvorm uitgewerkt. Dit was gebruikelijk in die tijd. Men schreef in ‘sloka’s’ (verzen) omdat het dan gemakkelijker was de kennis te onthouden.
Vagbhata, en daarmee ook de huidige ayurveda, onderscheidt acht specialisaties: internegeneeskunde, algemene chirurgie, keel/neus/mond/oogheelkunde, psychiatrie, kindergeneeskunde, toxicologie, leer der verjongingsmiddelen en leer der afrodisiaca. In de vroege Middeleeuwen vond er een sterke uitwisseling plaats tussen de ayurveda, de Arabische en de Griekse geneeskundige opvattingen. Met de komst van de islam ontstond in India de unani-geneeskunde. Ayurveda had een aanwijsbare invloed op Hippocrates en op Avicenna, en daarmee op de geneeskunde in West-Europa. Ook zijn er duidelijke invloeden op de Japanse enChinese geneeskunde aanwijsbaar.
De sterkste invloed is er op de Tibetaanse geneeskunde. In de Middeleeuwen zouden de mechanische behandelingen (met name de chirurgie) insterke mate het gezicht van de ayurveda hebben bepaald. Met de komst van het Britseimperium werd de ayurveda zoveel mogelijk vervangen door de westerse geneeskunde. Na het vertrek van de Britten in 1945 heeft de ayurveda haar plaats in de Indische samenlevingweer ingenomen zodat de meeste mensen in India thans bij ziekte weer worden behandeld door middel van dit eeuwenoude gezondheidssysteem.
Thans praktiserener in Zuidoost-Azië voor 700 miljoen mensen meer dan 50.000 ayurveda-artsen. Zij hebben net als de Nederlandse artsen een opleiding die zeven jaar duurt.In Nederland wordt ayurveda steeds meer toegepast. In 1986 ontstonden er MaharishiAyurveda gezondheidscentra in Nederland. Hier worden patiënten behandeld vanuitayurvedische principes aangevuld met of geaccentueerd vanuit de maharishi-yoga. In de jaren daarna vestigden zich ayurveda behandelingscentra die nietgelieerd zijn aan de Maharishi.Unani-geneeskunde of yunani of yunani-tibb of tibb-yunani, wordt in India nog steedsbeoefend (unani is afgeleid van ‘Ionisch’, dat wil zeggen Grieks, tibb is Arabisch voorgeneeskunde).
Unani is een samenvoeging van de Griekse geneeskunde zoals die dooronder meer Hippocrates (430-370 v.Chr.) en Galenus (131-20 v.Chr.) is vastgelegd en demedische opvattingen uit de Arabische geneeskunde waarin Rahzes (865-925) en Avicenna (980-1037) de hoofdrolspelers zijn.
Unani, ook wel Grieks-Arabische geneeskunde genoemd, werd in de twaalfde eeuw in India geïntroduceerd en is sterk beïnvloed door de daar gebruikelijke ayurveda-geneeskunde. Een unani-geneeskundige wordt aangeduid met de naam hakiem. In de huidige situatie zijn er nog duidelijke verschillen tussen unani-geneeskunde enayurveda-geneeskunde. Inhoudelijk zijn er kleine verschillen.
Zo gaat de unani uit vanvier basis lichaamsvochten (zwarte gal, gele gal, bloed en slijm), terwijl de basis vanayurveda wordt gevormd door drie vochten (vata, pitta en kapha). De unani is meer gerichtop patiënten in een ziekenhuis terwijl ayurveda patiënten vooral extramuraal behandelt. Het grootste verschil is echter hun klantenkring. Unani-dokters behandelenmoslim-patiënten en ayurveda-dokters hindoes. In het zuiden van India bestaat in de Tamil-sprekende gebieden een andere variant op deayurveda. Dit is de zogenaamde siddha-geneeskunde. Het is een geneeskundig systeemdat meer accent legt op magische en esoterische aspecten van het geneeskundig handelen. Ook zijn er invloeden vanuit de alchemie. In de keus van geneesmiddelen is er veel aandacht voor metalen. Siddha-geneeskunde is nog steeds actueel in Zuid-India.
